Sevgili okurlar geçen hafta kabızlık yazmıştım bu haftada şizlere halk arasında sıkça duyulan gögüs ağrısı problemine dikkat çekmek istiyorum.
Göğüs ağrısı, olası bir kalp krizinin göstergesidir, ancak başka bir durumun veya sorunun belirtisi de olabilir. Bununla birlikte göğüs ağrısı şikâyeti varlığında öncelikle mutlaka kalp sorunları ekarte edilmelidir. Göğüs ağrısının diğer nedenleri arasında akciğer sorunları, hazımsızlık, reflü, kas gerginliği, göğüs kemiğine yakın kaburga eklemlerinde iltihaplanma sayılabilir.Birçok farklı problem göğüs ağrısına neden olabilir. Hayatı tehdit edici önemli nedenler kalp veya akciğerler sorunlarını içerir. Göğüs ağrısı ciddi bir sağlık sorununu gösterebildiğinden acil tıbbi yardım almak çok önemlidir. Göğüs ağrısı, insanların acil servise gitmesinin en yaygın nedenlerinden birisidir.
Göğüs ağrısı neden olur?
Göğüs ağrısı olduğunda genellikle kişinin ilk düşüncesi kalp krizi geçirdiğidir. Göğüs ağrısı kalp krizinin önemli bir belirtisi olsa da, nispeten daha az ciddi olan durumlardan da kaynaklanabilir. Acil servise göğüs ağrısı nedeniyle yapılan ziyaretlerin yaklaşık %13’ü kalp ile ilgili ciddi bir sorun nedeniyledir.
Göğüs ağrısının kalp ile ilgili nedenleri
Göğüs ağrısının kalple ilişkili nedenleri arasında şunlar vardır:
- Kalp krizi, genellikle bir kan pıhtısının kalp kasını besleyen damarları tıkanması neticesinde gelir.
- Anjina. Anjina, kalbi besleyen damarların kısmi tıkanıklığı sebebiyle kan akışının zayıflamasının neden olduğu göğüs ağrısı için kullanılan bir terimdir. Bu durum genellikle kalp kaslarına kan taşıyan atardamarların iç duvarlarında aterosklerotik plakların birikmesinden kaynaklanır. Bu plaklar damarları daraltarak özellikle efor sırasında kalbin oksijenlenmesini sınırlar.
- Aort diseksiyonu. Aort diseksiyonu hayatı tehdit eden bu durumdur. Kalpten çıkan ve aort adı verilen ana atardamarın yırtılmasıdır ve ani gelişen şiddetli göğüs ağrısı ile kendini belli eder.
- Perikardit. Perikardit, perikard olarak isimlendirilen ve kalbi çevreleyen zarın iltihaplanmasıdır. Perikardit, genellikle nefes almakla ya da uzanmakla keskinleşen göğüs ağrısına neden olur.
- Miyokardit. Kalp kasında iltihaplanma olmasıdır.
Göğüs ağrısının akciğer kaynaklı nedenleri
Aşağıda belirtilenler gibi birçok akciğer hastalığı göğüs ağrısına neden olabilir:
- Pulmoner EmpoliAkciğer atardamarlarında sıklıkla kan pıhtısının neden olduğu ani tıkanıklıktır. Bu durum akciğer dokusununun beslenmesinde bozulma ile sonuçlanır ve acil tedavi gerektirir. Ani gelişen nefes darlığı ve göğüs ağrısı karakteristiktir.
- Akciğer zarı iltihabı. Plörezi adı verilen ve akciğerleri örten zarın iltihaplanması durumunda nefes alıp vermekle ve öksürmekle artan göğüs ağrısı görülür.
- Pnömotoraks. Akciğerlerdeki havanın dışarıya sızarak göğüs boşluğunda birikmesi sonucunda akciğerlerde sönme meydana gelmesidir. Göğüs ağrısı tipik olarak aniden başlar ve saatlerce sürebilir ve genellikle nefes darlığı ile birliktedir.
- Pulmoner hipertansiyon. Pulmoner hipertansiyon, akciğerlere kan taşıyan ve pulmoner arter adı verilen atardamarlardaki kan basıncının yüksek olmasıdır. Bu durum göğüs ağrısına sebep olabilir.
- Pnömoni Akciğerlerin iltihaplanmasıdır ve göğüs ağrısına neden olabilir.
- Viral bronşit
- Bronkospazm. Hava yollarının genellikle astım ve kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH)nedeniyle daralmasıdır. Nefes darlığının yanında göğüs ağrısı görülebilir. Göğüs ağrısının sindirim ile ilgili nedenleri
Göğüs ağrıları, aşağıdakileri içeren sindirim sistemi rahatsızlıklarından kaynaklanabilir:
- Reflü Mide içeriğinin yerçekimine ters yönde hareket ederek yemek borusuna geri kaçmasına reflü denir. Reflü, göğüs kemiğinin arkasında yanma hissiyle karışık göğüs ağrısına neden olur. Sıklıkla göğüs ağrısına eşlik eden ağza acı su gelmesi şikâyeti de vardır.
- Yemek borusu problemleri. Yemek borusu rahatsızlıkları yutmayı zorlaştırabilir ve göğüs ağrısına neden olabilir.
- Safra kesesi problemleri. Safra kesesi taşları ya da iltihabı göğüse yansıyan karın ağrısına neden olabilir.
- Pankreas iltihabı. Pankreatit olarak isimlendirilen pankreas iltihabında göğüs ağrısı şikâyeti görülebilir.
Göğüs ağrısının kas ve kemik kaynaklı nedenleri
Göğüs ağrısı, göğüs duvarını oluşturan kas ve kemik yapıları etkileyen travma ve diğer problemler nedeniyle gelişebilir. Bu problemlerden bazıları şunları içerir:
- Kostokondrit. Kaburgaları göğüs kemiğine bağlayan kıkırdak yapının iltihaplanmasına kostokondrit denir. Kıkırdak yapıdaki bu iltihabi durum göğüs ağrısına neden olur.
- Kas ağrıları. Fibromiyalji gibi kronik ağrı sendromları göğüs kaslarında sık tekrarlayan ağrılara neden olabilir.
- Kaburgalarda yaralanma. Çatlamış veya kırık bir kaburga göğüs ağrısına neden olabilir.
Göğüs ağrısının diğer nedenleri
Göğüs ağrısının diğer bazı nedenleri şunlardır:
- Panik Atak. Göğüs ağrısı, hızlı kalp atışı, hızlı nefes alma, yoğun terleme, nefes darlığı, bulantı, baş dönmesi ve ölüm korkusu gibi belirtilere neden olur.
- Zona. Su çiçeği virüsünün yeniden aktif hale geçmesi sonucu ortaya çıkan zona, sırttan göğüs duvarınıza kadar kabarcıklı döküntülere neden olabilir. Zonanın belirtilerinden birisi de göğüs ağrısı olabilir.
Göğüs ağrısı belirtileri nelerdir?
Göğüs ağrısı, neyin tetiklediğine bağlı olarak birçok farklı belirtiyle birlikte olabilir. Kalp rahatsızlıklarında sıklıkla göğüs ağrısı görülmesine rağmen kalp hastalığı olan birçok kişi tam olarak ağrı şeklinde tanımlanmayan belirsiz bir rahatsızlık hissi yaşadıklarını söyler. Genel olarak, kalp krizi veya başka bir kalp problemine bağlı gelişen göğüs rahatsızlığı, aşağıdaki özelliklere sahip olabilir:
- Göğüste basınç, dolgunluk, yanma veya gerginlik
- Sırt, boyun, çene, omuz ve bir veya iki kola yayılan ezici veya yakıcı özellikte ağrı
- Birkaç dakikadan uzun süren, aktivite ile kötüleşen, gelip giden ve yoğunluğu değişen ağrı
Kalp sorunlarına bağlı gelişen göğüs ağrısına eşlik eden belirtiler şunları içerebilir:
- Nefes darlığı
- Soğuk terleme
- Baş dönmesi
- Zayıflık
- Yorgunluk
- Mide bulantısı ve kusma
Göğüs ağrısının kalp ile ilişkili olmadığını gösteren belirtiler arasında şunlar vardır:
- Ağza ekşi su veya asitli bir tat gelmesi
- Sadece yemek yedikten sonra ortaya çıkan ağrı
- Yutma güçlüğü
- Vücut konumuna bağlı olarak ağrı şiddetinde değişiklik
- Derin nefes alırken veya öksürürken artan ağrı
- Cilt döküntüleri
- Ateş
- Titreme
- Şiddetli öksürük
- Panik veya endişe duyguları
- Hızlı nefes alıp verme
Göğüs ağrısı sebepleri nasıl teşhis edilir?
Teşhis için anahtar hastanın tıbbi öyküsüdür. Ağrının doğası hakkında bilgi sahibi olmak doktora neyin dışlanması gerektiği ve neyin daha olası olduğu konusunda fikir verir. Ağrının niteliğini, şiddetini, ilişkili belirtileri ile hastada bulunan risk faktörlerini anlamak potansiyel nedenin olasılığını değerlendirmede ve hangi teşhislerin dikkate alınması gerektiği konusunda yol gösterir. Tanı koyabilmek için doktorun ağrı tipini ve kişinin ne kadar acı yaşadığını bilmesi gerekir. Bu amaçla hastalara sorulabilecek sorular şunları içerir.
- Ağrı ne zaman başladı?
- Ağrının şekli nasıldı?
- Ne kadar sürdü?
- Gelip gidiyor mu?
- Ağrıyı azaltan ya da artıran faktörler var mı?
- Vücudun başka bölgelerine yayılıyor mu?
- Ağrıdan önce herhangi bir hastalık geçirdiniz mi?
- Herhangi bir travma yaşadınız mı?
- Geçmişte benzer göğüs ağrısı yaşadınız mı?
- Eşlik eden başka belirtiler var mı?
Göğüs ağrısı her zaman kalp krizine işaret etmez. Ancak hasta acil servise başvurduğunda doktorlar ilk olarak kalp krizi üzerinde dururlar. Çünkü potansiyel olarak yaşam için en acil tehdit budur. Ayrıca pnömotoraks veya akciğer embolisi gibi hayatı tehdit edici akciğer koşulları da kontrol edilir. Göğüs ağrısı varlığında yapılan ilk testlerden bazıları şunlardır:
- Elektrokardiyogram (EKG). Bu test, göğüs cildine takılan elektrotlar yoluyla kalbin elektriksel aktivitesini kaydeder. Hasarlı kalp kası sıklıkla elektriksel uyarım yapmadığından, EKG ile kalp krizi tespiti yapılabilir.
- Kan testleri. Kalp kasında bulunan belirli protein veya enzimlerin kandaki seviyelerini kontrol etmek için kan testleri istenir. Kalp krizinden kalp hücrelerinin zarar görmesi, bu protein veya enzimlerin, saatler boyunca kana sızması ile sonuçlanır.
- Akciğer grafisi. Akciğer grafisi ile akciğerlerin durumu, kalp ve büyük kan damarlarının büyüklüğü ve şekli kontrol edilir. Ayrıca zatürree veya pnömoni gibi akciğer problemleri de saptanabilir.
- Bilgisayarlı tomografi (BT). BT taramaları ile pulmoner emboli ve aort diseksiyonu teşhis edilebilir.
GENEL CERRAH UZMANI
OP. DR. MAHİR BAĞCI