Soma, yüksek kalorili, kül kükürt oranı düşük 300 yıl yetecek rezervleri linyit kömür madenleri milli servet yeraltı zenginliği olan coğrafyadır.
Soma’da yer altı ve yer üstü madenciliği ile üretilen kömürler %25’i yakacak olarak ülkemizin dört bir tarafına dağıtılır, kömürün atıklı tüvenan kömürü değerlendirmek için ise Termik Santral 1980 yıllarında elektrik üretimine başlamış böylelikle, Soma kömür enerji ve emek kenti olmuştur.
Termik santral faaliyete geçtiğinde yaklaşık işçi ve memur 3000 kişiyle çalışan ve çalışanlarının hemen santrala ulaşsın diye lojmanları telefon santrali ile servis araçlarıyla oradaki kültür ve sosyal tesisleri ile ayrıca madencilerin çalıştığı onların da lojmanlarında aynı imkanlarının olduğu örnek çalışma ve üretim alanlarıydı.
1990’lı yıllarda özelleştirme dayatılmaya başladı, Maden-İş Sendikası ile madenler vatandır satılmaz, Türk-İş sendikası ile enerji stratejik üretimdir satılmaz diyerek ve Soma’daki sivil toplum örgütleri de maden ve santralin özelleştirmesinin karşısında olmaya çalıştık. Stratejik öneme haiz milli servet yeraltı zenginliğimiz maden ve örneğin koah hastasına elektrik ile çalışan hava veremediğimiz, küveze ihtiyacı olan bebeğin yaşaması için hayatımızı olmazsa neredeyse devam ettiremeyeceğimiz elektrik üretimi yapan santralin özelleştirilmesin, devlet eliyle çalıştırılsın diye bir dizi eylemler yürüyüşler yapıldı direniş çadırları kuruldu.
CHP Soma ilçe başkanı olduğum o dönemlerde AKP’nin özelleştirme çabalarının karşısında basın açıklaması yürüyüş direniş eylemleri ile karşısında durduk. AKP iktidarı madenleri özelleştirdi, Santrali 2015 yılında yöneticisinin AKP milletvekili olduğu şirkete santrali kömür temini garantisiyle, yenilemeler, temiz baca filtreleri yapsın diye verdi.
AKP’li Soma belediyesi santralin sıcak suyu ile Soma ısınsın projesi için Avrupa Birliği hibe ve kredi projelerinden faydalandığı büyük kaynaklar aldı sonra bu projeyi MHP’li Manisa büyükşehir belediyesine devretti şehir içine döşenen sıcak su boru ve eklentileri uygunsuz bağlantılarla hepsi patlayarak parasını ödeyen Somalı vatandaşlarımızı ısıtmayarak mağdur etmektedir.
Şimdi Soma termik santralini devralan şirket ben zarar ediyorum diyerek mücbir sebep gösterip 4 üniteyi devre dışı bırakmış 2 üniteyi Soma’nın BIS sistemine sıcak su beslemesi için 31 Mart 2025 tarihine kadar çalıştıracaktır ama bu şirket bu süre içerisinde kömür temin garantili olduğu için TKİ kömürünü vermiş ama devlete hiç borcunu ödemediği iddia edilmektedir şimdi TKİ kömür satıştan çıktığı için de özel şirketlerden kömür alma durumunda kalmasından ben kömür alamıyorum alamayacağım bana beleş kömür temin edilmiyor diyerek termik santralde üretimi durdurmuş ve bu süre içerisinde adeta patlayacak bombaya ve hurdaya dönen santrala hiçbir rehabilitasyon yenileme yatırımı yapılmamıştır. Şirketten bu yapılanların ve yapmadığı yenileme yatırımlarının, havamızı sülfür gazı ile kirleterek Somalıları kanser yaptığının, TKİ’ye ödemediği kömür borcunun hesabı acaba sorulacak mı?
AKP ve MHP’nin Soma’da madenler ve termik santralin özelleştirilmesi ile yaptıkları bu beceriksiz icraatın vebalini Soma’da gerek buralarda çalışan işçiler işsiz kalarak, gerekse Soma halkı santralın bacalarından çıkan kirli havayı hem soluyup hem de artık sıcak su imkanından faydalanamamak noktasına gelip santral çalışmayacağı için de kömüre talep olmadığından madenler zor günler geçirmekte eğer santral üretimi devam etmezse madenler ürettiği kömürü satamayacağından buralarda işçi çıkışları başlayacak somalılar işsiz, bu kömür nakliyesini yapan kamyoncular işsiz kalacak bu kamyonların tamirini yapan sanayi ve buna bağlı olan bütün Soma esnafı herkes ekonomik anlamda çok büyük zorluklarla karşı karşıya kalarak ödeyeceklerdir. Madenin özelleştirilmesi ile rantçı şirket 301 madencimizi katlettiği bedeli Santral çalışmazsa gelecek yıl şehirde sıcak su ile ısınma imkanından faydalanamayacaktır.
AKP ve MHP’nin ortaklığıyla Soma’ya yaptığı bu ihanetin madenler ve santrali tekrar kamulaştırmasıyla telafi etmesi çözümünü bekliyoruz.
Abdullah Saka Mali Müşavir
CHP Soma eski ilçe başkanı